با مانی

 جغرافیای سرزمین‌ تالش منطقه‌ قومی‌ تالش‌ از حدود شهرستان‌ رودبار گیلان‌ آغاز می‌ شود و با دربرگرفتن‌سراسر آبریز شرقی‌ البرز شمالی‌ - کوههای تالش‌ و جلگه‌ های‌ ساحلی‌ آن‌ ، از کپورچال‌ تامغان‌ شرقی‌ و شهرستان‌ سالیان‌ در خاک‌ شیروان‌ (جمهوری‌ آذربایجان‌کنونی‌) امتداد می‌یابد . این‌ منطقه‌ به‌ سه‌ حوزه‌ تقسیم‌ می‌شود 1 - حوزه‌ شمالی‌ شامل‌ شهرستانها‌ یا رایونهای‌ : آستارا ، لنکران‌، لریک‌، ماسالی‌ ،بیله‌ سوار ، ‌ و جلیل‌ آباد . 2 - حوزه‌ میانی‌ شامل‌ شهرستانهای‌: آستارا، تالش‌ ، رضوانشهر و ماسال‌ . 3 - حوزه‌ جنوبی‌ که‌ در برگیرنده‌ شهرستانهای‌فومن‌ و شفت‌ می‌ باشد‌ . بخشهایی‌ از منطقه‌ قومی‌ تالش‌ نیز در محدوده‌ شهرستانهای‌ نمین‌، رودبار ، بندر انزلی‌ و صومعه‌ سرا قرار گرفته‌ است‌ . تقسیم بندی انواع موسیقی تالش در ایران 1- دستو نها: دستونها بخش مهم و معرف جنبه عام موسیقی تالش هستند. معنی لغوی دستون، « دستان » پارسی است که در فرهنگ ها، نغمه، افسانه و آواز معنا شده است. 2- ترانه ها ( تصنیف ها):علیرغم تنوع چشمگیر ( از نظر کیفی) ترانه ها یی که تا کنون در سر تا سر منطقه تالش شناخته شده اند ، محدود می باشند. این ترانه ها از نظر لحن و مضمون در گروههای زیر قرار می گیرند: الف) نغمه های حماسی و رزمی: این گروه ترانه ها به داستان یا روایتی از سرگذشت یک قهرمان یا پهلوان نامی اشاره دارند که نماد هایی از ارزشهای مثبت اخلاقی را یادآروی می کنند. ب) نغمه های کار: این نغمه ها خود به خود به دو گروه تقسیم می شوند: نغمه هایی که در مزارع توسط مردان و زنان خوانده می شوند و نغمه های مربوط به فعالیتهای رایج در منازل. پ) نغمه های عارفانه: این نغمه ها به وسیله دراویش پیرو طریقه قادریه و نقشبندیه در اعیاد و مراسم مذهبی و اغلب به شکل گروهی اجرا می گردد. قطعاتی چون « بابا طاهری»، « مولود نامه » و « زیارتنامه » که توسط صوفیان در خانقاه اجرا می گردد به این گروه تعلق دارند. ت) نغمه های بزمی: این نغمه ها در مراسم عروسی و شادمانیها در قالب ترانه هایی مانند« هیارهیار»، « مبارک با» و « آمان آمان» اجرا می گردند. 3- هوا (پرده) : گسترده ترین بخش موسیقی تالش ، نغمات بدون کلام یا «هوا» ها و پرده ها هستند. 4- ساز های رایج: سرنا، تنبوره، نی(لله)، دایره و دف از جمله سازهایی هستند که طی نیم قرن کذشته در مناطق تالش نشین رایج بوده اند. 5-رنگ آمیزی موسیقی تالش توسط سازهای تار،سنتور،کمانچه،نی،عودوسازهای کوبه ای نیز شنیدنیست.چنانکه در سالهای اخیر تنظیم ترانه های تالشی با استفاده ازاین سازها انجام شده است.

• پدیدآور: مهراب مسرور

پیشنمایش کتاب بامانی