زندگی عشایر ایران

زندگی عشایر ایران
این کتاب برشناسایی جامعه عشایری و فرهنگ و سنت های این جامعه، بررسی مشکلات و دیدگاه های جامعه عشایری برای تداوم کوچ و یا اسکان، راهکارهای افزایش درآمد جامعه عشایر، صنایع دستی و محصولات دامی، راه های افزایش تنوع شغلی عشایر و دانش بومی عشایر متمرکز میباشد.

کوچ‌نشینی به‌عنوان شیوه‌ای از زندگی و معیشت، با حرکت دوره‌ای بین مکان‌هایی مشخص شناخته می‌شود. در «کوچ‌نشینی زراعی» که هنوز هم در بعضی مناطق آفریقا دیده می‌شود، بومیان با آتش زدن چوب و علف روی زمین آن را برای زراعت آماده می‌کنند. پس از یک‌بار بهره‌برداری، بومیان به مکان دیگری می‌روند و پس از دوره‌ای 10 تا 30 ساله مجدداً به آن بر می‌گردند. در نوع دیگری از کوچ‌نشینی که به‌عنوان «کوچ‌نشینی شبانی» شناخته می‌شود، زندگی و معیشت مبتنی بر بهره‌برداری دوره‌ای از چراگاه‌ها است. در نوعی از کوچ‌نشینی، حرکت از مکانی به مکان دیگر صرفاً به جهت دستیابی به مراتع است و تفاوت قابل توجهی بین مناطق از نظر ارتفاع و دما وجود ندارد. با محدودیت علوفه‌ی یک محدوده، دامداران پس از یک دوره چرا دام خود را به مکان دیگری می‌برند. این نوع کوچ معمولاً با عنوان «کوچ افقی» نیز معرفی می‌شود و در برخی از دشت‌های آفریقا و بعضی مناطق بیابانی خاورمیانه دیده می‌شود. نوع دیگری از کوچ‌نشینی شبانی با حرکت بین مناطقی با تفاوت قابل توجه در دما دیده می‌شود. در مناطق سرد شمالی، کوچ‌نشینانی با گوزن‌های خود در تابستان و زمستان بین مناطقی نزدیک‌تر و دورتر به قطب شمال کوچ می‌کنند. در این نوع کوچ انگیزه حرکت بین مناطق تنها دسترسی بیشتر و بهتر به چراگاه نیست، بلکه فرار از سرمای کشنده زمستانی هم هست. نوع کوچ‌نشینی با حرکت بین مناطق مرتفع‌تر و مناطقی با ارتفاع کمتر که معمولاً همان حرکت بین ییلاق و قشلاق است با اصطلاح «کوچ عمودی» معرفی می‌شود. علاوه بر انگیزه‌ای که برای دستیابی به مراتع زمستانه و تابستانه وجود دارد، سرمای ییلاقات مرتفع و گرمای زیاد مناطق قشلاقی کم ارتفاع زندگی دائمی در این مناطق را دشوار می‌سازد. شرایط محیط طبیعی اغلب مناطق خاورمیانه و شمال آفریقا با ترکیبی از کوه و دشت زمینه را برای این نوع کوچ‌نشینی فراهم کرده

 پدید آور : حمید رضا وجدانی و همکاران

  • قطع کتاب: وزیری
  • تعداد صفحات: 176 صفحه
  • شابک:9786223630866
  • ناشر: نشر آموزش کشاورزی
  • زبان کتاب: فارسی
  • نوبت و سال چاپ: اول1404
  • دسترسی به کتاب الکترونیکی و دانلود آن در دفتر ترویج سازمان تحقیقات و آموزش کشاورزی آزاد می‌باشد.
بخشی از کتاب
مراتع میان‌بند و ایل‌راه‌های عشایری: به طور معمول، از گذشته‌های دور، عشایر 4 تا 5 ماه در ییلاق و 4 تا 5 ماه هم در قشلاق و مابقی روزها را در طی مسیر بین ییلاق و قشلاق و در میان‌بندها به‌سر می‌بردند. امروزه با تغییرات بسیاری که در شیوه کوچ عشایر، استفاده از وسایل نقلیه ماشینی، مسدود شدن راه‌های رفت و آمد عشایر و تصرف ایل‌راه‌ها و میان‌بندها توسط روستاییان و شهرنشینان، به‌وجود آمده و تحت تأثیر عوامل گوناگون دیگر، مدت زمان حضور و بهره‌برداری از عرصه‌های ییلاقی و قشلاقی تحت تأثیر قرار گرفته است. همچنین نحوه بهره‌برداری از ته‌چر، پس‌چر و آیش‌های زراعی که متعلق به روستائیان بوده نیز تغییر کرده و اکنون ضمن اینکه قسمت قابل توجهی از غذای دام در همین عرصه‌های زراعی تأمین می‌شود، سال به سال بهره‌برداری از این عرصه‌ها به سمت پولی شدن و گران‌تر شدن رفته است (وجدانی، 1401). نظام ایلی، سلسله مراتب قدرت، توان بالای درگیری و جنگ را در آنها بالا برده بود و قرن‌ها این گروه جمعیتی را دارنده چنان توانی ساخته بود که یکجانشینان شهری و روستایی فاقد قدرت مقابله با آن بودند. با چنین قدرتی یکجانشینان اصولاً توان دست‌اندازی به چراگاه‌های عشایری را نداشتند؛ اما با فروپاشی قدرت نظام ایلی عشایر خصوصاً در قرن گذشته از توان حفظ عرصه‌های قلمرو عشایر کاسته شد و از همه‌سو دست‌اندازی و تصرف این عرصه‌ها صورت گرفته و می‌گیرد.

فهرست کتاب:

  • کوچ نشینی و انواع آن
  • گونه های مختلف کوچ نشینی دامداری
  • کوچ عمودی و افقی
  • کولی ها
  • انگیزه های پیدایش و تداوم زندگی کوچ نشینی
  • جایگاه عشایر در تاریخ ایران
   درباره بازنشسته اهل قلم

دکتر حمید رضا وجدانی

متولد 15آذر 1345(همدان)

بازنشسته سازمان تحقیقات و آموزش کشاورزی

دکترا، جغرافیا و برنامه ریزی روستایی 

مدرس دانشگاه

آدرس پست الکترونیکی:hrvojdani@yahoo.com

 

دوست عزیز! کتاب_باز فروشگاه نیست و هدف آن معرفی بازنشستگان اهل قلم و کتابهای ایشان است.صندوق بازنشستگی کشوری در زمینه خرید و فروش کتاب هیچگونه  فعالیتی ندارد.

      دانلود

فایل راهنمای ارسال آثار

دوشنبه ۵ شهریور ۱۴۰۳
09:06
منبع: صندوق بازنشستگی کشوری
تعداد کاراکتر باقیمانده: 500
نظر خود را وارد کنید