استاد دانشگاه شهید بهشتی:

«رفاه اجتماعی» باید در همه ارکان دولت-ملت مورد توجه قرار گیرد

 

نهمین جلسه از سلسله نشست­‌های «ارزیابی انتقادی نظام رفاهی ایران و پیشنهاد الگوی بهبود» روز دوشنبه ۳۱ خردادماه ۱۴۰۰ برگزار شد. سخنران این نشست دکتر «محمدحسین شریف‌زادگان»، استاد دانشگاه شهید بهشتی و وزیر اسبق رفاه بود که به صورت برخط در این نشست حضور یافت.

به گزارش اداره کل روابط عمومی و امور بین الملل صندوق بازنشستگی کشوری، به نقل از روابط عمومی موسسه راهبردهای بازنشستگی صبا، شریف‌زادگان در ابتدای سخنان خود با بیان اینکه رفاه اجتماعی در دنیای مدرن محصول انقلاب صنعتی است، اظهار داشت: سه کارکرد برای این مفهوم وجود دارد که نخست، جبران پیامدهای منفی اجرای سیاست‌های توسعه (اقتصادی) همچون فقر و نابرابری؛ دوم، اهمیت ذاتی سیاست اجتماعی است به طوری که جامعه خود محتاج آموزش بوده و این مهم برای زیست انسان ضروری است؛ و سوم، به دلیل پاسخگو نبودن سیاست‌های خشک اقتصادی، لازم است متغییرهای غیراقتصادی به تحرک رشد اقتصادی کمک کنند.

وی با تأکید بر سیاست‌های اجتماعی ناشی از عدالت اجتماعی به مصادیقی همچون آموزش همگانی، دسترسی به بهداشت و سلامت اشاره کرد و گفت: ضروری است مردم بتوانند ریسک‌های اجتماعی آینده را با مشارکت خود در صندوق‌های بیمه‌های اجتماعی خریداری کنند.

شریف‌زادگان با طرح این موضوع که «امروزه مهم‌ترین مسائل سیاسی، پیرامون حقوق اجتماعی در حال چرخش هستند»، به عملکرد کشورمان در حوزه عدالت اجتماعی و سیاست اجتماعی اشاره کرد و افزود: پس از انقلاب مشروطه و بعداز فراز و نشیب‌های بسیار، «قانون» در ایران حاکم شد و این بحث به میان آمد که آیا حقوق اجتماعی جزو حقوق شهروندی افراد جامعه محسوب می شود یا جزو «هبه حکومت به ملت» است! چرا که تا قبل از آن، حکومت‌ها به مردم هبه می‌کردند. بعدها در قانون اساسی جمهوری اسلاسی در مورد این موضوع به صورت مفصل بحث شد.

وی در ادامه با بیان اینکه «رفاه اجتماعی در ایران همواره بین دو چنبره گرفتار آمده است» تصریح کرد: چنبره اول، اجرای ناقص و ناکارآمد دولت رفاه در کشور یعنی همان پرداخت یارانه به همگان بود! در حالی که پرداخت یارانه نمی‌بایست به امری دائمی تبدیل می‌شد. چنبره دوم، اقتصاد رانتی است، به این معنی که منابع در اختیار دولت ها محصول کار و از محل اخذ مالیات نبوده و حاصل موهبت الهی (ذخایر طبیعی نفت و گاز) است.

این استاد دانشگاه با ارائه راهکارهایی پیشنهاد داد: نظامات حقوقی ما بایستی سر جای خود قرار گیرند و تعرضاتی که در ساختار نظام سیاسی کشور اتفاق افتاده اصلاح گردد. قانون ساختار رفاه و تأمین اجتماعی که قانون مادر است در دستور کار قرار گیرد و حتما وزارتخانه و دستگاهی مستقل برای آن در نظر گرفته شود. لازم است جامعه ایران نسبت به مسأله رفاه اجتماعی حساسیت بیشتری داشته باشند. رشته‌های مربوط به حوزه رفاه اجتماعی در دانشگاه‌ها بیشتر مورد تدریس، تحقیق و آموزش قرار گیرد و در نهایت گفتمان روشنفکری در این حوزه تقویت شود.